DEPRESSION AWMZIA – HRIATTHIAM AWL TAK

Tunlai khawvelah Depression tih tawngkam hre miah lo chu kan vang viau tawh awm e. Eng hnam pawhin tute pawhin mahni tawng ang maiin kan hmang tawh a. Depression awmzia pawh kan hre tlangpui awm e. Depression hi tunlaia natna tlanglawn tak a ni ta. A hmei apa, naupang leh puitling, mi thiam leh mi fing tak tak, scientist, doctor, engineer, mi hausa leh rethei, rawngbawltu tha tak tak, Pastor leh Upa te pawh, tu mah a zuah chuang lo. Ram leh khawvelin hma a sawn zelin, a changkang chho mek zelah hian Depression natna pawh hi a pung chho zel ti ila, kan ti sual tam lutuk awm love.

DEPRESSION_AWMZIA

Depression hi chi hrang hrang a awm a, hming hrang hrang a nei ve a. Tin, Rilru lam harsatna (Psychological disorder) hi hlawm lian tak pahnih Psychosis leh Neurosis-ah then a ni a. Tun tumah erawh chuan Depression hrim hrim hi eng nge a nih tih hi mawlmang (simple) takin Depression awmzia sawifiah kan tum dawn a ni.

Depression awmzia

Depression hi Rilru lam harsatna (Psychological disorder/Mental disorder) zinga pakhat a ni a, ‘Psych’ hi Greek thumal atanga lak a ni a, awmzia chu “rilru” tihna a ni. ‘Mental’ tih awmzia pawh ‘rilru’ tihna tho a ni. ‘disorder’ tih chu ‘felhleh’ emaw ‘buai’ emaw tihna a ni a. Rilru lam harsatna (Psychological disorder/Mental disorder) kan tih hian mihring rilru lama harsatna emaw buaina emaw tih lam pang a kawk ber. Rilru lama harsatna lar ber chu Depression leh Anxiety hi a ni a. Tun tumah chuan Depression chungchang zirna a nih angin Anxiety lam pang chu kan sawi dawn lova. Thuziak hmasa lamah kan ziak tawh tho bawk a. Depression awmzia chu rilru lam natna, rilru lam harsatna, rilru hah, rilru buai, ti ila a fiah thei awm e.

Rilru chu eng nge ni?

Rilru chu ‘ngaihtuahna’ hi a ni tiin chhang ila a awlsam ber awm e. Amaherawh chu rilru tih hian kan ngaihtuahna mai a kawk lova, thil kan lo dawnsawn theihna (perception) te, thil kan hriatreng theihna (Memory) te, duhzawng kan thlan theihna (will) te, kan phurna (emotion) te leh kan suangtuahna (imagination) te hi a huam vek a ni.

Harsatna (problem) chu eng nge ni?

Harsatna (Problem) tih tawngkam hi fel fai taka sawifiah chu a har hle awm e. Mihring a zirin harsatna kan hriatthiam dan pawh a inang lo nuk thei bawk a. Harsatna (Problem) tih awmzia awlsam tak chu, ‘thil kan tih hlawhtlin tumna kawnga min daltu tak kha harsatna chu a ni,’ (obstacle in the fulfillment of need).Tin,kan duh ang lo va, kan nuna thil lo thleng te avanga nghawng tha lo leh rilru hahna awmtirtu hi harsatna tia kan sawi thin chu a ni. F.J. Mcguigan, American psychologist chuan harsatna(Problem) hi kawng thumin a sawifiah a, hetiangin:

1. Gap in knowledge: Hriatna famkim lo, kan thil hriatthiam dan famkim loh avanga harsatna.

2. Contradictory results: Result inkalh,thil inkawhkalh, thil pakhat atanga result hrang hrang lang chhuak, avanga kal ngaihna hre lo leh zawm tur zawk hriat loh avanga harsatna.

3. Explaining a Fact: Inhrilfiah tawk lohna, thil reng reng kan hrefiah tawk loh avang leh chiang taka hrilfiahna awm lo avanga harsatna.

Rilru lam harsatna (Psychological disorder/Mental disorder)

Rilru lam harsatna chu mihringa harsatna hrang hrang awm, kawng hrang hranga lo lang chhuak thin, kan ngaihtuahna te, chezia te, phurna te leh midang te nena kan nun hona khawih buai thin leh rilru hrisel min neih tir thei lotu hi a ni. Harsatna tawk ngai lo mihring hi tumah kan awm awm love. Harsatna hmachhawn dan leh harsatna hneh dan pawh mihring a zirin a inang lo thei bawk. Harsatna eng ang pawh nise, harsatna chu a te leh lian a awm lova, harsatna tawktu tan chuan harsatna tling vek a ni. Tin, harsatna hi tuma siamchawp ni lo harsat lo thleng thin a awm a, chutih laiin mahni siam chawp harsatna hi a tam zawk a ni. Mithiam te chhut dan chuan harsatna 80% hi siamchawp, 20% hi siamchawp ni lo (khuarel) harsatna thleng ve tawp, e.g. thihna, chhiatna rawn thleng thut, lei min, tui lian, cyclone leh rilnghing avanga harsatna, etc. A tlangpuiin mahni siam chawp harsatna hi kan nun ti buaitu tam ber a ni awm e. Harsatna siam chawp ni lo, thihna, chhiatna hrang hrang lo thleng avanga kan nuna harsatna lo thleng pawh a awm bawk.

Harsatna hi chi hnihin a then thei a, harsatna tak (real problem) leh suangtuahna avanga harsatna (imaginary problem). Harsatna hi siamchawp harsatna emaw siamchawp ni lo harastna tak tak (real problem) hi a awm a. Tawitein sawifiah tum ta ila, entirnan- kan hnathawhna company hotupa sual avanga harsatna kan tawh harsatna tak tak (real problem) a awm thei a. Chumi avangin kan thawhna company-ah thawh chhunzawm zel duh lohna kan nei a, ban daih a, company dangah va thawh daih duhna rilru kan pu a. Chutih lai mekin company dang pawh va zawm ta ila, chumia hotu pawh chu lo sual ta tho se, ka harsatna tawh chu ka pumpelh chuang awm love, tih kan ngaihtuahna lai tak kha suangtuahna avanga harsatna (imaginary problem) chu a ni. Harsatna tak tak (real problem) aiin suangtuahna avanga harsatna (imaginary problem) hian kan nun min tibuai tam zawk niin a lang a, chu chuan Stress min siam a, Depression-ah min hruai lut thin a ni.

Rilru lam harsatna (Depressioan) awm chhan.

Mi zawg zawngah Depression awm chhan hi a in ang vek lo thei. Chhan hrang hrang avangin mi a Depression thei a ni. Tunlaia rilru lam harsatna Depression leh Anxiety neihna chhan tam ber nia lang sawi hmasa ta ila:

1. Zirtirna diklo (faulty learning).

Depression emaw Anxiety emaw rilru lam harsatna hrim hrim eng emaw vang ni kher lovin, kan thil tawn atanga kan thil zir chhuah dik loh vang emaw, a dik kan zir chhuak pum hlum tawk loh vang a ni thei a. Kan chet dan leh rilru put hmang tam tak hi kan thil tawn atanga kan zir leh kan tih nawn kan tih nawn avanga kan nun chhoh pui a ni fo mai. Kan chetzia fak leh lawm hlawh apiang leh hlimna min thlentu apiang hi kan ti nawn fo thin. Naupang, a thil ngen kan pek loh avanga huai bak ching chu, a huai bak apianga a thil ngen ang tak kan pek zel chuan a ti chhunzawm zel anga, hei hian a puitlin hun thlengin harsatna a thlen thei a ni. Tin, mit-a thil kan hmuh tam leh benga thil kan hriat tam apiang hi kan entawnin kan zawm duh bik bawk a. Nu leh Pa chet dan leh tawngkamte hi naupangte hian an rawn nun chhoh pui ve duh khawp mai. Chhungkuaah kaih thin an awm chuan chhungkuaa tuin emaw rilru hahna nei se, kaih angin a lang chhuak fo thin. Kan rilru thawngtu thil hlauhawm leh rapthlak tak kan tawh chuan, thil kan ngaihtuah ringawt emaw kan tawng leh dawna kan hriatna chuan hlauhna nasa tak min siam thei a. Chu chuan nasa takin Stress a siam a, a rei deuh hnuah Anxiety leh Depression-ah a hruai lut thin a ni.

2. Pawm dan dik tawk lo/Rin dan dik tawk lo.

Mitdel mi paliin SAI an hriat dan chanchin atangin sawifiah tum hmasa ila:

Mitdel mi pali chuan SAI awm dan an hre duh avangin SAI bulah an kal a, SAI taksa bung hrang hrangah an khawih ta theuh a. Sai nawn khawihtu chuan Sai chu Hrui ang a ni, a ti a. Sai Ke khawihtu chuan Sai chu Ban ang a ni, a ti a. Sai Mei khawihtu chuan Sai chu Hmunphiah ang a ni, a ti a. Sai Beng khawihtu chuan Sai chu Hmaizah lianpui ang a ni, a ti a.

Heng Mitdel mi pali te hian SAI chu an khawih ngei mai a, Sai awm dan an Experience ngei mai. Sai an hriat dan kha an tawn hriat ngei a ni. An hriat dan theuh kha an mahni zawnah chuan an tawn ngei hriat dan dik tak (Real) a ni. Mahse, an hriat dan dik tak chu a dik famkim (Total Reality) a ni si lo.Total Reality tak tak hriat hmasak a pawimawh hle. Reality leh rin dan a inang lo. Kan tawn leh kan hriat te hi Total Reality atangin a then then kan hre chauh a ni. A then chauh kan hriat kha Total reality a ni lo tih kan pawm a ngai.

Kan rin dan leh kan tawn hriat te kha Total Reality tak tak emaw kan ti a, kan pawm nghet bur thin a. Chumi avang chuan harsatna awm thin. A thiam zawk leh hre zawk ten a dik zawk an sawi te pawh kan tawn hriat tawh then then avang chuan kan pawm mai duh thin lo. Kan hriat dan kha kan pawm nghet bur a. Kan rin dan dik tawk lo chu pawmin kan kal thin a, chu chuan harsatna/Depression-ah min hruai lut thin.

Depression leh Anxiety te pawh hi mahni tawng ang maiin kan hre lar hle mai. Depression awmzia pawh enge maw chen kan sawi theuh thei awm e. Then tam tak chu lo pal tlang tawh, tawn hre tawh leh tuar mek te pawh kan awm thei. Chutiang mi tan chuan Depression leh Anxiety chu thil thar a ni lovang, hriat dan sawi tur a awm teuh ang. Mahse, khang kan tawn hriat leh kan hriat dan te kha Total Reality a ni lo tih kan hriat a ngai. Total Reality atangin a then then chauh kan hria a ni tih kan pawm ngam a pawimawh hle. A chhan chu Professional kan ni tlat lo a vangin.

3. Depression,Anxiety nei tlat nia inhriatna.

Kan sawi tak ang khan Depression leh Anxiety hi mahni tawng ang mai a kan hriat lar a ni a. Depression leh Anxiety nei te awm dan leh Symptoms te pawh kan hre tlangpui bawk a. Kan awm dan te a lo nuamsam lova, chaw ei a tui lova, zan mut a tui lova, rilru a lo hah a. Rilru hah chhan chu eng vang pawh nise. Kan awm dan kan ngaihtuah zui a. Ka Depression a ni ang a, ka Anxiety a ni ang a, te kan ti a. Depression leh Anxiety awm dan hriat tumin Google te kan rawn a. Thiante bulah kan sawi a, Depression leh Anxiety nei thin te awm dan te kan sawi a. Chung kan sawi hona atang leh Google kan rawnna atang tein kan awm dan kan ngaihtuah zui a. Symptoms pahnih khat ka lo nei ve avangin ka Depression a ni ang, Anxiety ka nei a ni ang tiin kan ngaihtuah tan a. Depression nei miah si lo, Anxiety ni miah si lo chu, ni tlat nia hriatna a nei chho a. Symptoms a lo lang chho bawk nen, a tawpah chuan Depression neiah a inngai ta a. Chu chuan Depression-ah a hruai lut thin a ni, Anxiety pawh chutiang tho chu. A tirah ni miah si lo ni tlata inngaihna avangin a nih phah ta a ni. Hetiang avanga rilru lam harsatna nei chho ta hi sawi tur tam tak awm thei awm e, hei hi thil pawi tak a ni.

4. A chhan dang te.

1. Biological factors: Mihring taksa hi khawl ang a ni a, kan hriatna thazam hnathawh tirtu ber pakhat chu Neurotransmitters an ti a. Neurotransmitters hi chi hrang hrang a awm a. Chung neurotransmitters zinga pathum – epinephrine, nor-epinephrine leh serotonin te hi a tlem lutuk emaw, chak lutuk emaw an awma an inbuk tawk loh te hian depression a awm thei a. Tin, heng neurotransmitters bakah hian hormones thenkhat, adrenal hormones, thyroid hormones leh growth hormones-te pawh an level a san emaw a hniam emaw hian depression a siam thei bawk. Hei hi chu Medical investigation lam atanga hriat chi a ni.

2. Genetic factors: Scientist-ten natna tam tak hi inthlahchhawn thil a ni tih zir chianna atangin an hmu chiang telh telh a. Depression-ah tak chuan inthlahchhawn theihna chance a sang vak lo a ni awm e.

3. Cognitive Behaviour factors: He theory siam chhuaktu Aaron Beck-a chuan, “depression chu kan rilru put hmang dik tawk loh vang a ni,” a ti. Ngaihtuahna (cognition) leh khawsazia (behavior)-ah te dik tawk lo a awm vanga ngaihna a lian hle a. Thil tha lo pakhat avanga thil zawng zawng tha lo ta veka ngaihna (overgeneralization), a tha lo lai ngaih pawimawha a tha lai ngaihnep leh si, thil nih dan phung zau taka thlir lo va, kan duhlai te chauh atanga thuthlukna siam leh chhan mumal awm lo emaw, chhan ho lutuk emaw behchhana ngaihdan nghet tak siam emaw, a chhe zawnga ngaihtuahna tam lutuk hian depression neih hi a ti awlsam bik a. Kan thil dawnsawn dan dik tawk loh vang te, thil hlauhawm lo hlauhawm anga kan dawnsawn tlat thin avangte hian a punlun duh a ni. Harsatna hmachawn dan dik tawk lo leh thiam tawk loh avang tein depression hi a awm thei bawk.

4. Psychological factors: Pawn lam leh chhung lam atangin kan nuna harsatna leh manganna kan tawh te hi rilru lam natna, depression siamtu an nih duh hle a. Sum leh pai harsatna avang te, nupa inkar fel tawk loh avang te, sumdawnna tlakchhiat avang te, hna (job) atanga ban nih avang te, chhungkaw boruak that tawk loh vang te, mahni emaw chhungkua emawa ngawl vei awmin, zirna lama harsatna avang te, awm hmun sawn avang te, Dan bawhchhiat avang te, kan duh ang ni lova kan nuna thil lo thleng avang te, hmangaih tak ten min phatsan emaw, phatsan nia kan inhriat avang te, fanau enkawlna kawnga rilru hahna neih avang te, mahni emaw chhungkua emawa natna benvawn vei an awm avang te, lusun khawharna avang te, chhungkua emaw thenawm khawveng emaw te nena inhmuhthiam lohna avang te, khuarel chhiatna tuar leh harsatna chi hrang hrangin min tlakbuak a. Heng harsatna te hi a chinfel dan kan thiam tawk loh hian rilru hah rimtawngna a thlen duh a, chu chuan kan taksa pawh nasa takin a nghawng thei. A nasat lutuk emaw, chinfel mai kan thiam loh chuan min ti-ipikin rilru hahna nanem lo tak min thlen a, chu chuan kan khawvel thlir dan te, kan nitin nunphung te khawih buai vekin depression-ah min kai lut thei. Harsatna kan tih hi kan pianpui mizia azirin kan dawnsawn dan leh pawm thiam dan a inang vek kher lo tih hi kan hriat tlan a tha a, harsatna awm ang em em pawha kan ngaih loh kha tute emaw tan chuan harsatna lian tham pawh a tling thei tho a ni tih hi kan hriatreng a tha.

Symptoms.

Rilru lam harsatna hi chi hnih, Psychological symptoms leh Phisical symptoms-in a lang thei a, hetiangin:

1. Psychological Symptom.

    Sadness of Mood-Hlim theih lohna/hlim lo reng/nilenga taksa nuam lo.

    Loss of Interest-Tui zawng inthlak/eng thilah mah tui lo.

    Excessive guilt-mahni inthiam lohna nei reng.

    Ho te tea thinrim.

    Sleeping patern inthlak,mu tui lo.

    Appetite-Ei tui lutuk avang a thau lutuk te, a then erawh an thau chuang lova an cher tulh tulh thung.
    Negative zawng hlira ngaihtuah, positive thil pawh hmu thiam lo, dam theih tawh lova inngaihna.
    
    Loss of Concentration-Nitin kan thawh thinnaah rilru pek theih tawh lohna, Tun hmaa theihnghil         ngai lo theihnghil ching thar.

    Feeling of pain-Na tlat nia hriatna. A tak takah na si lo, mahse na tlat si, na tak tak si, dawt pawh ni         miah lo.

    Suicide thoughts-Thih daih chakna.(Damin awmzia a nei lo tih ngaihtuahna miin a neih chuan         amah chu ngaihpawimawh tur a ni)

Heng zawng zawng hi Psychological symptoms ho a ni a. Heng Symptoms te hi mi zawng zawngah a awm vek kher lo thei, a symptoms pawh a in ang lo thei bawk. Symtoms hrang hrang zinga enge maw zat ni 14 aia tam a awm chuan depression tanah a ngaih thei a ni.

Phisical symptoms:

    Headaches-Lu na lutuk, a chang hi chuan puak mai tur anga na.

    Gastric/acidity- Pum nuam lo, pum thip, Awm (Chest) bawr vel thip, luak chhuak, uak vak vak.

    Constipation-Ek khal.

    Kawthalo leh Dang ro.

    Hyper thyrotism pawh a ni thei, hei chu medical test atanga hriat chi.

    Physical Weakness-Taksa chau, phurna reng reng nei lo. Taksa bung hrang hrang kham them thum,     na them thum, taksa kham, chawn leh mal vel kham, na thum, hnungzang leh dar bawr vel kham, na     thum.

    Chest pain/awmna-Chest pain chi hnih a awm a, real chest pain leh psychological chest pain/ real        heart attack leh Psychological heart attack. Psychological heart attack leh real heart attack symptom       hi a in ang khawp mai a. Danglamna awm chu Real attack-ah chuan Medical investigation-ah a            lang thei a, Psychological Heart attack chu Medical Investigation-ah a lang thei lo, Result zawng            zawng a normal vek thin. Mahse kan na tlat tho.

Traetment.

Pharmalogical management: Damdawi hmanga inenkawlna a ni a, natna leh a khawih buai neurotransmitter azirin damdawi te hi chawh thin an ni. Thluak lam khawih a nih avangin rilru lam enkawltu doctor ‘Psychiatrist’ te pan tur a ni a. Psychiatrist chawh ngei leh an chawh dan ang chiah chiaha ei hi a tha ber. Kan natna azirin damdawi ei rei hun chhung tur te pawh a awm thin a. Mahni duh hun hunah damdawi eia ei loh ngawt chi a ni lo. Min enkawltu Psychiatrist thurawn anga awm a tha ber.

Non Pharmalogical management (Self therapist): Mahi inenkawl, intih dam dan-Self Therapiest ni tur chuan Depression natna chungchang awmzia dik tak kan hriatthiam hmasak phawt a ngai a. Tin, kan hriat dan dik tawk lo leh kan pawm dan dik tawk lo, dik lohna sawi tur hre si lo, dik ang a, kan pawm nghet tlat tawh chu dik zawka thlak danglam hmasak a ngai. Dik si lova, kan rin dan te pawh rin dan dik zawk a thlak danglam a ngai thin bawk a ni. Dik nia kan hriat, nghet taka kum tam tak kan lo pawm tawh te pawh thlak danglam a ngai thin.

Psychotherapy: Psychotherapy hmanga inenkawlnain a tum ber chu an natna chungchang inzirtir te, a natna rawn thlen chhan zawn chhuahsak te, an ngaihtuahna kal dik lo siam that dan zirtir te, an natna tizual thei nunphung dik lo siam that leh hun lo kal zel tura hmachhawn dan zirtir te a ni. Natna azir leh nat dan azirin Psychotherapy hrang hrangte hi hman thin a ni a. Damdawi nena an tan rual hian hmasawnna a chak ber niin hemi chanchin lo zirchiang tawh te chuan an ngai. Hetianga an dinhmun dik tak chhui chhuah hi Clinical Psychologist te deuh chiahin an tih theih a ni.

Counselling: Miin an nuna harsatna an neih te sutkian dan kawng inkawhhmuhna a ni a. Depression i neiin mahni inchingfel thei lo khawpin i awm thei a. Chutiang a nih chuan nangmah aia chinchang hria leh tanpui thei tur Counsellor pan hreh hauh suh ang che. Thingtlanga awm i nih chuan hetiang lama rawn theih tur Pastor leh mithiam dang te pawh rawn a tha.

Family Therapy: Depression leh rilru lam dam lohna neite enkawl nana pawimawh deuh chu chhungte hi an ni a. Depression neite tana damdawi pawimawh tak chu hrethiamtu leh dawmkangtu awm hi a ni. A bik takin an kawppuite emaw nu leh pa ten emaw hrethiam taka an enkawl chuan an nat dan a nep mai bakah an dam hma bawk thin. Hei hian damlo kha va duat ta lutukin leh a sawi ang ang kha pawmsakin kan ti vek tur tihna lam a kawk lova, an awm dan diklo kha a natna avang a ni tih hre chungin kan zilh reng tho tur a ni.

Heng hi chhinchiah ila.

Ngaihdan dik tawk loh lakah inven tur a ni a. Zir chhuahna tak tak nei lo leh fiahna tak tak pawh awm si lo, ni thei nia hriatna leh mi sawi atanga ngaihdan siam te hi fimkhur hle a tha.

Khuh nasa lutuk avang te, vawt ti lutuk avang te, awm nuam lo satliah avang te, vawi hnihkhat zan mut that loh avang te, hah lutuk avang te, khawvawt lutuk avang te, khua a duai avang te leh thil ho te te avangin, depression, anxiety, panic a ti chhuak tih te hi ngaihdan dik tawk lo a ni a. Khang dinhmun hrang hrang leh a ngaihtuahna te kha a inhnehrem (adjust) a ni zawk thei.

Psychological disorder (Rilru lam harsatna) te hi mahnia lo in diagnose ve a, chumi khami natna chu ka vei tia rinthua damdawi lo inchawha ei ve ngawt tur a ni lo. Vei nia inhria emaw rilru lama harsatna nei nia inhria emaw, chhungten chutiang natna eng emaw chu an nei nia an hriatsak chuan mahni rinthua inenkawl ngawt lovin rilru lama mithiamte rawn hmasak a him ber.

Conclusion.

Tunlaiin Depression hi a hluar hle mai a, tantir lama kan sawi tawh ang khan Depression hming hre miah lo chu kan awm awm love. Depression hian mimal leh chhungkua min tibuai nasa hle a. Tunah chuan Depression awmzia leh a inenkawl dan tlangpui kan hre ta a. Nunhlim tak kan hman chho zel theih nan Depression hi hneh i tum tlat zel ang u. Pathian chakna ring chung zelin he Depression hi a hneh theih a ni tih i hre thar leh ang u.

Note: Mental disorders a ni ngei em tih Diagnose hmasak phawt a tha.


FAQ:

Q.1. Depression hi Control theih a ni em?

Ans: Theih tehreng mai, 100% Control theih a ni. Kan enkawl that chuan thla 6 atang a kum khat chhungin a Control theih a ni.

Q.2. Depression hi a dam thei em?

Ans: Theih tehreng mai, enkawl that chuan a dam hmiah theih a ni.

Q.3. Tute nge Depression thin?

Ans: Lung (Heart) lam Doctor pawh Lung tha lo a nei thei ang thovin Psychologist,Psychiatrist, Scientist,engineer leh mi tute pawh an Depression thei vek a ni. Natna chuan tumah a thliar lo.

Q.4. Depression neih hi thil zahthlak a ni em?

Ans: Zahthlak love. Rilru lam harsatna eng pawh kan nei hian thil zahthlakah kan ngai thin a, mahni kan inkiltawih thin a. Hei hi a dik lo. Taksa natna kan nei chuan tumah kan zak ngai lo, damna zawngin doctor kan pan thin angin, rilru lam harsatna nei pawh thil zahthlak a ni lova, Psychiatris, Psychologist, counsellor te kan pan mai tur a ni.

Source:

Mitin tan Psychology, Published by Mizoram Psychologycal Association (MPA) 2019

Vanlalhriatrenga VLC, Beidawngte Puitu, Published by Vanlalvena chhangte 2017

Pastoral Care and Counselling Training Paper, Mental Disorder. FG&CC, Mizoram Synod, 2012.

Dr. Kanhaiya, Psychiatrist

Self Experience.

Photo: Canva,Pexels,Pixabay.